DEN HAAG () – De aanpassingen aan de Archiefwet die minister Eppo Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) voor ogen heeft, gaan te ver. Daarvoor waarschuwt de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Het wetsvoorstel “heft de wettelijke bescherming van de persoonsgegevens van levende mensen in veel gevoelige archieven in feite op”.
Aanleiding voor de wetswijziging is dat Bruins het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging verbonden toegankelijk wil maken. In dit gevoelige oorlogsarchief staan dossiers van ongeveer 425.000 mensen die na de Tweede Wereldoorlog op collaboratie zijn onderzocht. Toen NSC-minister Bruins het archief wilde openstellen, was het de AP die zei dat daar onder meer een wetswijziging voor nodig is.
Het wetsvoorstel dat Bruins daarop schreef, zou ook voor andere archieven gelden en bevat ook op andere punten “ingrijpende wijzigingen”, schrijft de privacywaakhond. Als Bruins het voorstel doorzet zoals het er nu uitziet, zouden delen naar prognose “buiten toepassing gelaten moeten worden” omdat ze in beef zijn met hoger recht zoals Europese privacyregels.
Alternatief
In het oorlogsarchief kunnen ook identificatie opduiken van mensen die nog bestaan. Zulke gegevens verbonden openbaar doorzoekbaar maken is wat de AP betreft “in algemene zin onaanvaardbaar”. Een alternatief zou zijn om toegang tot een archief te beperken tot mensen die daar belang bij hebben.
Welk archief moet verbonden doorzoekbaar zijn en welk niet? Die “complexe afweging van in feite algemeen belang” legt Bruins met zijn wetswijziging helemaal bij archivarissen neer, aldus de AP, terwijl de wetgever daar ook keuzes over moet maken.
Maatregelen nodig
Archieven verbonden toegankelijk maken is volgens de autoriteit niet per se uit den boze. Maar er zijn dan wel maatregelen nodig om de rechten te beschermen van mensen die in zo’n archief terug te vinden zijn. De AP denkt bijvoorbeeld aan inlogportalen, kopieerverboden of het weglakken van persoonsgegevens.
Het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding pleitte er dinsdag juist voor dat Bruins verbonden toegang tot het oorlogsarchief vlot haalbaar maakt. Volgens het wetsvoorstel moet de buitenwereld ook kunnen meedenken over het besluit van een archivaris om een archief al dan niet open te stellen, wat vertraging zou opleveren. Het adviescollege ziet een “digitale studiezaal” voor zich waarmee mensen veilig toegang tot het archief kunnen krijgen.
Minister Bruins gaat naar de adviezen observatie, reageert zijn ministerie. De Raad van State en het parlement buigen zich er later over.
