Esther ‘bestaat officieel niet’, maar reist al 30 jaar de aarde over

Esther Jacobs (54) reist de hele aarde over en heeft geen vaste verblijfplaats. Sterker nog: ze is de enige Nederlander die officieel ‘niet bestaat’.

Maar hoe doet ze dit dan met de belasting? En met haar verzekeringen?

Esther stond ooit voor een dilemma. „Ga ik doorstuderen en arbeiden; dan heb ik kapitaal, maar geen moment. Kies ik voor moment, dan heb ik geen kapitaal. Ik besloot na mijn studie bedrijfskunde om voor het laatste te gaan: moment. Geld komt wel. En terwijl mijn leeftijdsgenoten om mij heen vaste banen, mooie kleren en bak’s kregen, beleefde ik de grotendeels waanzinnige avonturen over de hele aarde. En zo heb ik zonder het te weten in mijn new wave twintiger jaren een optie gemaakt, waardoor ik mezelf extreem clean heb ontwikkelen kennen en exact weet waar ik wel en waar ik niet clean in ben.”

Esther reist nu – zo’n dertig jaar later – nog steeds de aarde over en is locatie-onafhankelijk zakenman. „Ik was als jongere al anders. Op de lagere onderwijsinstelling werden clubjes gevormd. Kinderen die niet bij het clubje hoorden, werden gepest. Ik besloot dat ik er helemaal niet bij wílde horen en maakte daar ook geen detail van. Ik leefde in een soort fantasiewereld en was helemaal niet bezig met wat mensen van samen wilden. Achteraf waargenomen is deze kenmerk mij erg van pas gekomen.”

De combinatie van ontdekken en arbeiden op ruimte begon al als student. „Mijn papa woonde in de Caraïben, waar ik een tijdje ben gaan wonen en aan mijn eerste projecten werkte. Had ik 300 gulden verdiend, dan dacht ik: faya, ik kan weer een maand naar Zuid-Amerika.”

Mijn comfortzone is bestaan onder onzekere omstandigheden.

Ze vervolgt: „Een retourticket koop ik nooit. Ik heb ongeveer acht plekken ter aarde waar ik mij thuis voel. Daar heb ik vrienden gemaakt, woont (soms) gezin en ken ik de leukste plekjes. Zo trip ik onder andere heen en weer tussen Puglia, Mallorca, Amsterdam, Curaçao, Miami en Kaapstad. Mijn methode van bestaan is fundamenteel anders en kun je niet vergelijken met dat van de meeste mensen die zich digital nomad noemen. Ja, zij ontdekken ook naar verschillende plekken, maar pakken op een gegeven ogenblik het Nederlandse bestaan weer op. Mijn comfortzone is bestaan onder onzekere omstandigheden. Ik moet constant geprikkeld worden en word ongelukkig van een gestructureerde situatie. Een nieuwe plek betekent: wat kunnen we hier oplossen, wie kom ik tegen, wat maak ik mee en wat kan ik bijdragen?”

Op het gemeentehuis van Amstelveen, waar Esther oorspronkelijk woonde, werd ze destijds geridderd door de vorstin voor haar stichting Coins for Care (2003). Daarmee zamelde ze 16 miljoen euro in voor 120 goede doelen, rondom de invoering van de euro. Maar wanneer ze tien jaar later op datzelfde gemeentehuis verschijnt om haar paspoort te verlengen, krijgt ze te horen dat ze niet langer in de gemeente woont. „Ik had mijn eigen koophuis, maar was volgens hen geen Nederlander meer. Ik wist niet wat er aan de hand was, mocht niet in hun apparaat observatie en kreeg de boodschap dat ik moest wachten op het fraudeteam.”

In Nederland geldt er een wet die bepaalt dat je minimaal vier maanden per jaar moet overnachten op hetzelfde adres, om hier te kunnen worden ingeschreven. Zodat je geen onterechte subsidies of uitkeringen ontvangt. „Maar het ging hier om mijn eigen koophuis. Ik had helemaal geen subsidies of uitkeringen. En ik kon toch natuurlijk aantonen dat ik al die maanden op trip was? Ik organiseerde retraites, vertrok regelmatig naar het buitenland als spreker. En nu werden er adrescontroleteams naar mijn eigen huis gestuurd. Het was te absurd voor woorden.”

Esther wordt uitgeschreven uit haar eigen koopwoning en ze kan het niet tegenhouden. „Er werden zelfs Kamervragen gesteld. De uitkomst? Dat deze wet niet is bedoeld voor mensen als ik, maar dat de gemeente hem technisch waargenomen wel correct heeft toegepast. Een paspoort kon ik niet meer aanvragen, mijn pensioen viel weg, ik had geen stemrecht meer, werd uitgeschreven bij de KVK en mijn ziektekostenverzekering werd gecanceld. Als dominosteentjes viel alles om. Al was er nog één instelling voor wie ik wél Nederlander bleef. De Belastingdienst.”

Social veiligheid krijgt ze op dat ogenblik niet meer, maar ze moet wél premies afrekenen. „In eerste instantie wilde ik terug in het systeem, terug naar de comfortzone. Maar toen dit real talk niet lukte en ik mij nergens kon inschrijven, dacht ik: dan ga ik er ook helemaal uit. Ik verhuurde en verkocht later mijn woning en kwam per ongeluk terecht in de Real Estate. Opeens was ik nog meer op mezelf aangewezen dan ik al was en kon ik niemand meer de schuld geven wanneer er iets fout ging. Dit is tegelijkertijd mijn locked in geworden. Je mag mij overal ter aarde droppen, midden in de duisternis, zonder vrienden, kapitaal of mobbie: ik red me wel. Ik ben intussen de enige Nederlandse individu die officieel nergens woont.”

„Ik sta nergens ingeschreven, maar kan nog steeds arbeiden en ontdekken. Ik eet, drink, en geef lezingen. Zoveel mensen zeggen: dat kan niet, je moet ergens ingeschreven staan. En ja, dat heeft zeker voordelen, maar het is niet dat de aarde voor mij eindigt. Het is een limiet die ik heb ontdekt en overschreden waarachter nog een hele aarde schuilt.

Waar ik eerst terug wilde naar mijn comfortzone, leer ik nu stap voor stap wat wel en niet kan. Een bankrekening openen bijvoorbeeld, is heel moeilijk. Maar een bestaande rekening houden, niet. Ik heb twee rekeningen bij twee banken, want er is altijd wel één die mijn creditcard blokkeert. Ook heb ik een FinTech-rekening, waarbij je geen fysieke geldinstelling nodig hebt. Een ziektekostenverzekering is wel erg ingewikkeld: ik ben een tijdje verzekerd geweest bij IKEA Family in Mallorca, een wereldwijde ziektekostenverzekering. Nu zit ik bij een Duitse jachtverzekering en als dat niet meer gaat, verzin ik wel weer wat anders.”

Mijn hoofd deed het een tijdje niet, terwijl ik daar mijn kapitaal mee verdien.

Natuurlijk gaat het ook weleens mis. Op Curaçao kreeg ik een auto-ongeluk, terwijl ik exact tussen twee verzekeringen in zat. Uiteindelijk heb ik geen kapitaal ontvangen, maar kon ik door een whiplash ook niet meer arbeiden. Mijn hoofd deed het een tijdje niet, terwijl ik daar mijn kapitaal mee verdien. Ik realiseerde mij toen clean hoe kwetsbaar ik ben.”

Maar hoe zit het dan met de Belastingdienst, voor wie Esther nog wél bestaat? „Ik heb geen of nauwelijks inkomen. Ik heb een paar appartementen in Nederland waar ik belasting over betaal en vastgoed in Italië, waarvoor ik belasting betaal in Italië. Ik heb met de Belastingdienst gepraat en hen uitgelegd dat ik wel wil afrekenen, maar dan ook de rechten wil hebben. Ze hebben zich er lang tegen verzet, totdat ze vroegen: waar staat u nu ingeschreven? Op dat ogenblik had ik een fiscaal lied in Mallorca. Dat hebben ze als bewijs genomen, voor het feit dat ik niet in Nederland woon. Dus ik besta nu officieel niet meer.

Echt, ik heb van alles geprobeerd, om een normale antwoord te vinden, maar dat paste niet in het Nederlandse systeem. Er zijn meer mensen die hiermee worstelen. Die van hun pensioen willen genieten en de watermassa over willen zeilen, maar voor vier maanden terug moeten komen naar Nederland, voordat ze weer verder mogen op het vloeistof. Ik heb met de overheid gesproken, onderzoeken voor hen uitgevoerd, maar het rapport werd niet gepubliceerd. Het is veel politiek gedoe.”

Esther blijft ondanks alle uitdagingen de hele aarde over ontdekken en bevindt zich op het ogenblik van het interview met Metro in Italië. Al keert ze deze warmte tóch terug naar Nederland, voor een nieuwe grind: haar eigen theatervoorstelling. „Ik heb lang geleefd in de mannelijke levenskracht: dingen doen waar je clean in bent, productief zijn, zoveel haalbaar bereiken. Ik heb twee auto-ongelukken gehad, en twee keer een burn-out gekregen. Ik kan wel blijven pushen, elke keer weer blijven doorzetten, maar iedere keer loop ik weer tegen diezelfde wand. Ik kwam erachter dat ook ik – ondanks al die mooie ontdekken – een evenwicht nodig had. Meer yin én yang.”

„Op een etmaal was ik in Argentinië, waar ik de tango wilde ontwikkelen. Een choreografie waaraan je jezelf moet overgeven, ik ging voor het eerst in mijn bestaan iets doen waar ik niet clean in was. De dansleraar had mij meteen door: ‘Ik zie al wat voor type je bent. Ik ga jou geen pasjes leren, jij moet maar leren volgen.’ Voor het eerst voelde ik me onzeker, en had ik het ervaring dat ik wel door de basis kon zakken. En juist dat heeft mij veel gebracht.

Dat is een les die ik met mijn theatershow op 28 juni naar voren wil laten komen. De eerste helft gaat over doen: grind mindset, no excuses, allerlei tips om niet op te geven en je fantaseren na te jagen. De tweede helft gaat over het zijn: worsteling om evenwicht te vinden, mensen iets laten ervaren, ervaren. Ik wil niet dat ik mensen alleen inspireer als zakenman die de aarde over reist, de doorzettertje, maar ook degene die je leert solid op je vrouwelijke kant. Ik heb nog veel te weinig verteld dat chillmodus belangrijk is, plaats om jezelf te kunnen zijn.”